I

GESLACHTSBEPALING BIJ AGAPORNIDEN

Bij de Agapornis cana, de taranta en de pullaria zijn er geen problemen bij het samenstellen van een kweekpaar (zie de soortbeschrijving). Anders wordt het wanneer we te doen hebben met de andere soorten. Er zijn veel middeltjes die echter allen niet de minste zekerheid geven over het geslacht, behalve misschien enkele, maar dan moet je al heel wat geduld hebben. Laten we eerst eens de halve middeltjes bekijken.

- DE BEKKENTEST:
 Lang heeft men gedacht dat dit de methode was om het geslacht te bepalen bij Agaporniden. Dat geloof is er (nu nog) zo sterk ingeworteld dat men die methode ook al bij andere parkieten en papegaaien uitprobeert en wat maar al te kras is: sommigen zweren er zelfs bij !
Deze methode kan een indicatie zijn die in de goede richting wijst, maar ze biedt zeker geen uitsluitsel. Bij de mannetjes staan de bekkenbeentjes dichter bij elkaar dan bij de poppen. Sommigen beweren zelfs dat bij de mannen één van de bekkenbeentjes iets meer naar voor steekt. Ik zou dat eerder beschrijven als een sexuele frustratie van de kant van de liefhebber zelf (sorry).
Alleen bij de poppen die kort voordien een ei gelegd hebben , kan je aan de hand van de bekkentest met zekerheid zeggen dat je een pop vast hebt, maar dat is dan ook al bewezen door het feit dat ze daarnet een ei gelegd heeft.

-VORM VAN DE KOP:
Bij de mannen is de kop platter dan bij de poppen. Dat is een verschijnsel dat bij de meeste parkieten en papegaaien van toepassing is, maar de verschillen zijn vaak zo miniem dat ze moeilijk waar te nemen zijn. Daarbij komt nog dat de begrippen ‘iets platter’ of ‘iets ronder’ vrij subjectief zijn. De ene zal de kop van een bepaalde vogel omschrijven als tamelijk plat en de ander zal over dezelfde kop van dezelfde vogel oordelen dat die nogal rond is. Je hoort het al: zekerheid heb je met deze methode ook al niet.

- DE INPLANTING VAN DE BOVENBEK:
Bij de poppen vormt de grens tussen bovenbek en neus een mooie ononderbroken gebogen lijn. Bij de mannen vertoont die lijn een knak en loopt ze niet mooi door, maar vormt in feite twee in het midden samenkomende lijnen.
Nu kan ik van deze methode wel zeggen dat je met een man te doen hebt wanneer je die onderbroken lijn ziet, maar dat je nooit met zekerheid kan zeggen dat je een pop vast hebt wanneer die lijn een vloeiend geheel vormt. Er zijn namelijk ook mannen met een ononderbroken gebogen lijn op de grens tussen bovensnavel en kop.

- DE STAND VAN DE OGEN T.O.V. DE BEK:
Wanneer je de lijn die gevormd wordt tussen onder- en bovenbek doortrekt in de richting van het oog dan heb je drie mogelijkheden: ofwel snijdt die lijn het oog (een man), ofwel loopt die lijn boven het oog (een man), ofwel loopt die lijn onder het oog (een pop).
Weer een methode waar ik mijn vragen bij heb: ik vind dat de loop van die scheidingslijn eerder bepaald wordt door de constitutie van de vogel als individu en niet zozeer door het geslacht. Nu kan je wel aanbrengen dat de constitutie van een man en die van een pop ook verschilt. Akkoord, maar niet volledig akkoord. Hier zijn de uitzonderingen op die regel haast even groot als de normale gevallen waar dat inderdaad zo is. Ik zou aan de hand van deze regel niet durven wedden dat ik met een man op een pop te doen heb.

- DE STAND VAN DE POTEN OP DE ZITSTOK:
 Deze regel kan je eigenlijk afleiden uit de bekkentest. Bij een pop staan de bekkenbeentjes verder uit elkaar, dus zal ze ook haar poten wijder uit elkaar zetten op een zitstok dan een man dat doet.
 De waarheidsgetrouwheid van deze regel is even groot als die van de bekkentest. Daarbij komt nog dat een pop bij het verspringen haar poten ook wel eens dichter bij elkaar zal zetten. Derhalve kan je die methode alleen maar gebruiken wanneer de vogels rusten (meestal zie je hun poten dan niet) of na een hele reeks waarnemingen.

- HET BLAUW IN DE STAART:
Alleen toe te passen bij wildkleur vogels. Het blauw van de poppen is minder diep dan bij de mannen. Mijn antwoord: ?????

- DE VORM VAN DE STAART:
Dit onderscheid is alleen te zien als de vogel zijn staart spreidt. Dat gebeurt wanneer hij opgewonden enkele kreten slaat, maar dan moet je al heel vlug zijn. Een tweede mogelijkheid om zijn staart te laten openzetten: neem de vogel in de hand. Wanneer die zijn staart spreidt en deze daarbij een ronde boog vormt, heb je met een pop te doen. Meestal laat ze dan ook haar typisch geschreeuw horen. Wanneer de staart in een punt uitloopt bij het open spreiden, heb je een man vast.
Deze methode lijkt mij nog de meest betrouwbare, maar soms vertikt de vogel het gewoon zijn staart open te zetten en daar sta je dan met je methode. Sommigen beweren dat zo’n vogel dan zeker een man is.
Moet ik het nog eens herhalen ? Dit lijkt mij allemaal maar half werk.

Denk nu niet dat ik al die methodes zomaar afschrijf. Neen, ik zou zeggen: maak er gebruik van want veel meer is er niet. Laat je echter niet verleiden tot één methode, gebruik ze allemaal of zoveel als mogelijk. Veel onvolledige middeltjes brengen je toch dichter bij de waarheid.
Hoed je voor mensen die beweren dat ze aan de hand van één van deze methodes met zekerheid kunnen zeggen of het nu een man of een pop is. Zij kennen er niets van. Zeg dat ik het gezegd heb. Elke gaporniden kweker met een beetje respect voor zijn medeliefhebber weet dat en zal dan ook toegeven dat hij niet met zekerheid kan zeggen of het nu om een man of een pop gaat. Met die mensen moet je voortdoen. Al te vaak gebeurt het dat zo’n liefhebbers met de nek gewezen worden. Werp echter geen steen en bedenk dat je met deze methodes ten hoogste met 80% zekerheid kan zeggen van welk geslacht jouw vogel is.

Nu kom ik (eindelijk) bij de methodes die ik meestal gebruik, maar die wel veel geduld vergen. Het loont echter de moeite, omdat al het volgende 100% zekerheid biedt. Ze zijn allemaal gebaseerd op het waarnemen van jouw vogels, vandaar dat ze wel de nodige tijd in beslag nemen. Ik vind het echter nog altijd de leerzaamste omdat je niet alleen leert of je mannen of poppen hebt, maar omdat je ook tijd hebt om andere zaken op te merken die van belang kunnen zijn bij het houden van gaporniden.

- AGAPORNIDEN = LOVEBIRDS:
Agaporniden hebben de natuurlijke drang om paartjes te vormen en heen heel hechte relatie op te bouwen. Wanneer je in jouw volière waar de jonge agaporniden gehuisvest zijn, slaapplaatsen voorziet zal je merken dat al na enkele dagen de vogels per twee een slaapplaats uitzoeken. Eens ze die gevonden hebben, zullen ze altijd weer diezelfde plaats opzoeken om te slapen en deze ook met veel elan verdedigen tegen al wie te dicht komt. Dat is zeker een paar. Hoe zien die slaapplaatsen er bij mij uit ? In feite zijn het halve nestkastjes (zonder voor- en bovenkant, die zo hoog mogelijk opgehangen worden.

- HET MAKEN VAN EEN NEST:
Alleen poppen maken een nest. Heel zelden zal je ook een mannetje vinden dat enkele takjes tussen zijn veren steekt om naar het nest te dragen.
Ik zei wel ‘Heel zelden’, wat dus inhoudt dat dit geen uitsluitsel biedt. Wanneer je echter vogels hebt die een nest maken (een mooi kommetje), ben je zeker dat minstens één van de twee een pop is. Het kunnen echter ook twee poppen zijn. Dat merk je dan aan het aantal eieren. Nesten van 8 eieren en meer, wijzen er al op dat je met twee poppen te doen hebt. Maken jouw vogels echter geen nest en vind je alleen maar platgetrapte takjes in de nestkast, dan heb je met zekerheid met twee mannetjes te doen.

- GEDRAGINGEN ROND DE NESTKAST:
wanneer je nu weet dat je een paartje hebt, weet je misschien nog niet wie er nu de man en wie er nu de pop is. Dat is ook eenvoudig waar te nemen: de vogel die het eerst het nest verlaat wanneer je even op de wand klopt of de vogel die veel buiten de nestkast vertoeft, is de man. Je zal merken dat het altijd dezelfde vogel is die dat gedrag vertoont.
Wanneer je nu weet hoe je een paartje kunt samenstellen, had ik het willen hebben over het specifieke kweekgedrag. Daar dit hoofdstuk al zo lang uitgelopen is, wil ik dat onderwerp bewaren voor bij de soortbeschrijving. Ik vond het nuttig alles i.v.m. de geslachtsbepaling bij agaporniden eens op een rijtje te zetten. Misschien ken je nog een andere methode ? Laat het mij dan weten. Schrijf een briefje en dan komt er nog een uitbreiding van dit hoofdstuk.